دنیا به‌سرعت به‌سمت دیجیتالی شدن در حرکت است. هیچ‌ بعدی از زندگی بشر نیست که تحت تأثیر دنیای دیجیتال قرار نگرفته باشد و طبیعتا اقتصاد نیز از این قاعده مستثنا نیست. در جهان امروز، ما با شکلی متفاوت از اقتصاد به‌نام اقتصاد دیجیتال رو‌به‌رو هستیم. اینترنت و شبکه‌های مجازی به‌شکل حیرت‌آوری اقتصاد را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند؛ به گونه‌ای که امروزه می‌توان گفت هیچ کشوری نیست که بتواند بدون اینترنت اقتصاد خود را اداره کند. حتی کشورهای بسیار فقیر در آفریقا یا کشورهایی جنگ زده مانند افغانستان نیز برای انجام بسیاری از عملیات تجاری خود ملزم به استفاده از ابزار الکترونیک هستند.

در چنین دنیایی لزوم ایجاد زیرساخت‌هایی مناسب برای کشورها از اهمیت بیش‌ازپیش برخوردار خواهد بود. چه بخواهیم و چه نخواهیم، جهان فردا جهان هوش مصنوعی است. این موجی است که خواه ناخواه تمام کشورها را درمی‌نوردد. در این میان کشورهایی برنده خواهند بود که زودتر سوار موج شوند و کشورهایی که تعلل کنند، نخواهند توانست از پتانسیل‌های ایجادشده استفاده‌ی کامل را ببرند.

به زبان ساده اقتصاد دیجیتال «شبکه‌ای جهانی از اقتصاد و فعالیت‌های اجتماعی است که از طریق فناوری اطلاعات مانند اینترنت، موبایل و شبکه‌ها محقق شده است». در اقتصاد دیجیتال دو رکن اساسی وجود داردتولید کالای دیجیتاتولید کالای غیردیجیتال با استفاده از فرآیندها و ابزار دیجیتالدر دنیای امروز شما هر لحظه در مواجهه با اقتصاد دیجیتال هستید. هنگامی که تاکسی اینترنتی می‌گیرید، هنگامی که از خرده‌فروشی آنلاین خرید می‌کنید، هنگامی که پولی حواله می‌کنید، برای مسافرت بلیت قطار می‌گیرید و حتی هنگامی که برای شریک تجاری‌تان پیامی می‌فرستید، تمام این‌ها را می‌توان در ذیل اقتصاد دیجیتال تعریف کرد. باتوجه به تمام این تفاسیر می‌توان گفت، مرزهای بین اقتصاد سنتی و اقتصاد دیجیتال بسیار کمرنگ شده است؛ به‌طوری‌که امروز نمی‌توان مرز مشخصی بین اقتصاد دیجیتال و غیر دیجیتال قائل شد.

اقتصاد دیجیتال مانند تمام پدیده‌های نوظهور دنیا دارای پتانسیل‌های بالقوه‌ای است که می‌تواند باتوجه به ظرفیت‌های موجود در کشور به فعلیت درآید. خوشبختانه میزان نفود اینترنت و گوشی‌های هوشمند در ایران طی سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است و این رشد، بستری را فراهم آورده که شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها بتوانند در آن خدمات خود را ارائه دهند. همچنین وجود متخصصان بسیار زیاد در زمینه‌ی فناوری اطلاعات در کشور به پیشرفت بیش‌ازپیش دراین‌زمینه کمک می‌کند.

پتانسیل اقتصاد دیجیتال آنقدر زیاد است که کشورهایی مانند هند و اندونزی با استفاده از آن توانسته‌اند خود را به رده‌ی اقتصادهای نوظهور ارتقا دهند. همچنین فناوری‌های دیجیتال فرصت مناسبی را در اختیار شرکت‌های بین‌المللی قرار داده است تا بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و اطلاعات محصولات و خدمات خود را به‌صورت آنلاین در اختیار مشتریان قرار ‌دهند. برای مثال ارزش تجارت کالا از طریق فروشگاه‌های آنلاین علی بابا و آمازون از سال 2012، سالیانه 30 درصد افزایش داشته و میزان فروش‌شان در سال 2016 بیش از 700 میلیون دلار بوده است. در سال 2016 تقریبا 50 میلیون شرکت بزرگ و کوچک جهان از طریق فیسبوک برای خود کسب‌وکار ایجاد کردند که این مقدار نسبت به سال 2014 افزایش دو برابری را نشان می‌داد.

استفاده از خدمات دیجیتال در بخش‌های مختلف جامعه می‌تواند نقش مهمی در توسعه کشورها داشته باشد. برای مثال در حوزه سلامت، فناوری تله مدیسین می‌تواند خدمات پزشکی باکیفیت را به‌راحتی و با هزینه‌ی کم در اختیار کاربران این فناوری قرار دهد و به بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی این امکان را می‌دهد که بتوانند به متخصصان به‌راحتی دسترسی داشته باشند. در برخی از کشورهای آفریقایی برنامه‌های سلامت الکترونیکی در حال اجرا است. کنیا یکی از کشورهای پیشرو در این زمینه است که در سال 2015 همکاری خود را با گروه مِرک آغاز کرد. آن‌ها با مشارکت یکدیگر پلتفرم سلامت الکترونیکی تدوین کرده‌اند که در آن بیماران و ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی را در نقاط دوردست از طریق انتقال اطلاعات و دانش و ویدئوکنفرانس با متخصصان در بیمارستان کنیاتا پیوند می‌دهد و بدین وسیله کیفیت خدمات ارائه شده در این کشور افزایش و هزینه استفاده از خدمات پزشکی بسیار کاهش یافته است.

ستفاده از فناوری دیجیتال در حوزه بانکداری نیز تأثیرگذار است. فناوری موبایل بانک باعث شده که فعالیت‌های مالی سازمان‌ها با سرعت بیشتری انجام شود که برای توسعه بازار آن‌ها بسیار مفید و مؤثر است. مورد دیگر در حوزه بانکداری این است که فناوری‌های دیجیتال می‌توانند پلتفرم‌های آنلاین ارتباطات همتا به همتا (peer to peer) را نیز پشتیبانی کنند. برای مثال در کشور اندونزی شرکت آمارثا از حالت یک مؤسسه مالی کوچک سنتی به یک شرکت فعال در فناوری‌های مالی (فینتک) تبدیل شده است. این شرکت از فناوری یادگیری ماشینی استفاده می‌کند که از روی داده‌های مربوط به رفتار افراد و تراکنش‌های مالی آن‌ها میزان اعتبار آن‌ها را می‌سنجد و به افرادی که تا به حال هیچ سابقه اعتباری رسمی نداشته‌اند، تسهیلات بانکی اعطا می‌کند. استفاده این شرکت از چنین فناوری سبب توسعه و افزایش کارایی آن شده و میزان وام پرداختی توسط آن به میزان 600 درصد افزایش یافته است. در کشوری که یک سوم جمعیت آن دارای حساب بانکی نیست، آمارثا 1/5 میلیون دلار وام به 30?000 کارآفرین کوچک پرداخت کرده و سقف وام‌ها را از 225 دلار به 750 دلار افزایش داده؛ همچنین به 23?000 نفر از زنان روستایی تقریبا 4 میلیون دلار وام اعطا کرده است.

همان‌طور که گفته شد، فناوری‌های دیجیتال تأثیر زیادی بر بخش‌های مختلف یک اقتصاد مانند بخش سلامت، آموزش و خدمات دولتی دارند. میزان رشد اقتصاد دیجیتال هرساله حدود 10 درصد بوده که این مقدار از رشد سالیانه اقتصاد کل دنیا بیشتر است. در بازارهای نوظهور، اقتصاد مبتنی بر اینترنت هرساله بین 12 الی 25 درصد رشد می‌کند که این امر تأثیرات زیادی بر اوضاع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارد.

در سال 2016 سهم اقتصاد دیجیتال از اقتصاد کل کشور چین به 4/3 تریلیون دلار رسیده که این مقدار تقریبا 30 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. همچنین در ایالات متحده میزان سرمایه ایجاد شده توسط اقتصاد دیجیتال در سال 2016 به میزان 2/1 تریلیون دلار بوده که 5/6 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده است. این امر از اهمیت روزافزون اقتصاد دیجیتال در جهان حکایت دارد.